ભારતીય રેલવે પ્રેગ્નન્ટ મહિલાઓને અનેક સુવિધાઓ આપે છે પરંતુ પ્રેગ્નન્ટ મહિલાઓ માટે રેલવે દ્વારા અલગ અલગ સુવિધાઓ છે. હંમેશા મહિલાઓને ટ્રેનમાં મુસાફરી દરમિયાન કેટલીક સુવિધાઓની જાણકારી હોતી નથી.તો આજે આપણે જાણીએ કે, રેલવે પ્રેગ્નન્ટ મહિલાઓને કઈ કઈ સુવિધાઓ આપે છે.
નીચેની સીટમાં પ્રાથમિકતા
આ ભારતીય રેલવેની સૌથી મહત્વપૂર્ણ સુવિધાઓમાંથી એક છે. ગર્ભવતી મહિલાઓને લાંબી મુસાફરી દરમિયાન આરામથી બેસવા અથવા સૂવા માટે નીચેની સીટ (Lower Berth) ફાળવવામાં આવે છે.
- ક્વોટા સિસ્ટમ: સ્લીપર ક્લાસમાં 6-7 લોઅર બર્થ, થર્ડ AC (3AC) માં 4-5 લોઅર બર્થ અને સેકન્ડ AC (2AC) માં 3-4 લોઅર બર્થનો ક્વોટા ગર્ભવતી મહિલાઓ, સિનિયર સિટીઝન અને 45 વર્ષથી વધુ ઉંમરની મહિલાઓ માટે આરક્ષિત હોય છે.
- બુકિંગ કેવી રીતે કરવું?: ટિકિટ બુક કરતી વખતે IRCTC વેબસાઇટ/એપ્લિકેશન પર “Lower Berth/Senior Citizen” ક્વોટા પસંદ કરીને અથવા રેલવે રિઝર્વેશન કાઉન્ટર (PRS Counter) પર ગર્ભાવસ્થાનું પ્રમાણપત્ર (medical certificate) રજૂ કરીને તમે આ સુવિધાનો લાભ લઈ શકો છો.
જો તમે ભૂલથી પણ કોઈ અન્ય સીટ બુક થઈ ગઈ છે. તો તમારે પરેશાન થવાની જરુરત નથી. કારણ કે, ભારતીય રેલવે તરફથી પ્રેગ્નન્ટ મહિલાઓને નીચેની સીટ આપવાની જોગવાઈ છે. તમે TTEને સીટ બદલવા માટે કહી શકો છો.
દિવ્યાંગ કોચમાં કોઈ પણ પ્રવાસીઓને મુસાફરી કરવાની મનાઈ હોય છે. પરંતુ આ કોચમાં પ્રેગ્નન્ટ મહિલા મુસાફરી કરી શકે છે.
રેલવે સ્ટેશનો પર સુવિધાઓ
- વેઇટિંગ રૂમ: કેટલાક મોટા અને મહત્વપૂર્ણ સ્ટેશનો પર મહિલા મુસાફરો માટે ખાસ વેઇટિંગ રૂમ વ્યવસ્થા હોય છે.
- બુકિંગ કાઉન્ટર પર પ્રાથમિકતા: જ્યાં અલગથી મહિલા કાઉન્ટર ન હોય, ત્યાં મહિલાઓ સામાન્ય લાઈનમાં ઊભા રહેવાને બદલે એક જ કાઉન્ટર પર અલગથી નવી લાઈન બનાવી શકે છે અને ટિકિટ લઈ શકે છે.
કોઈ સમસ્યા હોય તો મદદ કઈ રીતે મેળવવી?
ટ્રેન યાત્રા દરમિયાન કોઈ પણ સમસ્યા થાય, તો તાત્કાલિક મદદ મેળવવા માટે આ હેલ્પલાઈન નંબરો યાદ રાખો:
| 139 હેલ્પલાઈન નંબર | રેલવે ઇન્ક્વાયરી |
| 182 ઓલ ઇન્ડિયા સિક્યોરિટી હેલ્પલાઈન નંબર | RPF હેલ્પલાઈન |
| 1512 રેલવે પોલીસ હેલ્પલાઈન નંબર | GRP હેલ્પલાઈન |
- હેલ્પલાઈન નંબર 139 (રેલવે ઇન્ક્વાયરી): સ્વચ્છતા, ભોજન, કોચ મેન્ટેનન્સ, તબીબી કટોકટી કે અન્ય કોઈ પણ સેવા માટે આ નંબર પર કોલ કરી શકો છો. તમને તાત્કાલિક પ્રતિસાદ મળશે.
- ઓલ ઇન્ડિયા સિક્યોરિટી હેલ્પલાઈન નંબર 182 (RPF હેલ્પલાઈન): જો સુરક્ષા સંબંધિત કોઈ સમસ્યા હોય અથવા કોઈ ગુનાહિત પ્રવૃત્તિ જણાય, તો 24*7 આ નંબર પર સંપર્ક કરી શકાય છે.
- રેલવે પોલીસ (GRP) હેલ્પલાઈન નંબર 1512: જો ઉપરના નંબર પરથી મદદ ન મળે અથવા વધુ ગંભીર સુરક્ષા સમસ્યા હોય, તો રેલવે પોલીસનો આ નંબર પર સંપર્ક કરી શકાય છે.
- TTE અને રેલવે સ્ટાફ: ટ્રેનમાં મુસાફરી કરતી વખતે TTE (ટિકિટ ચેકર) અથવા અન્ય રેલવે સ્ટાફનો સંપર્ક કરો. તેઓ તમારી મદદ માટે ઉપલબ્ધ હોય છે.
- મેરી સહેલી ટીમ: મહિલા મુસાફરોની સુરક્ષા માટે “મેરી સહેલી” ટીમો દરેક સ્ટેશન પર તૈનાત હોય છે. આ ટીમો ખાસ કરીને મહિલાઓ વિરુદ્ધના ગુનાઓથી લઈને કોઈપણ પ્રકારની મદદ પૂરી પાડે છે.
આ ઉપરાંત, મુસાફરી કરતી વખતે હંમેશા ડોક્ટરનું પ્રમાણપત્ર સાથે રાખવું, ભારે સામાન ઉચકવાનું ટાળવું અને ભીડથી દૂર રહેવું જેવી બાબતોનું ધ્યાન રાખવું હિતાવહ છે.